Therapie bij ADD

Wat is ADD?

Ondanks het feit dat ADD het broertje van ADHD is, zijn er grote verschillen tussen beiden. Het belangrijkste verschil tussen beiden is dat mensen met ADHD druk zijn en mensen met ADD juist niet. ADD kenmerkt zich door dromerigheid. Hierdoor vallen kinderen met ADD meestal niet op. De meeste mensen weten dan ook niet dat ze ADD hebben. Wel worstelen zij al vanaf hun jeugd met de symptomen. Deze zijn onder andere: chaotisch, slordig, gevoelig, vergeetachtig en te laat komen. Vaak hebben mensen met ADD geleerd om zich voor hun gedrag te schamen. Dat komt omdat ze van hun ouders en leraren vaak te horen kregen dat ze slordig, nonchalant, ongeïnteresseerd, lui of juist obsessief zijn. Het onbegrip zorgt voor minderwaardigheidsgevoelens. Het is daarom erg belangrijk om te begrijpen wat ADD is en wat de kenmerken zijn. Dan begrijp je dat het gaat om een verstoorde werking van de hersenen en niet om een tekortkoming in je persoonlijkheid. Ook kun je leren hoe je kunt omgaan met ADD.

Een aantal kenmerken van ADD

• Te laat komen
  Als je ADD hebt, dan ziet je brein er anders uit dan iemand die geen ADD heeft. Een van de gevolgen hiervan is een ander tijdsbesef. Hierdoor kom je vaak te laat. Door de vertraagde werking van je hersenen en doordat prikkels anders binnenkomen kun je de tijd niet inschatten. Het kan bijvoorbeeld goed zijn dat jij om 10:00 uur een afspraak hebt en dat je om 09:30 onder de douche staat met het idee dat je nog zeeën van tijd hebt. Om iets voor tienen trek je je jas aan en dan ontdek je dat je je autosleutels kwijt bent. Vervolgens kom je gestresst bij de auto aan en zie je dat je de voorruit moet krabben omdat het gevroren heeft. Eenmaal in de auto geef je jezelf op je kop waarom je zo stom bent dat je hier geen rekening mee hebt gehouden. Dit is slechts een voorbeeld van de vele situaties die mensen met ADD dagelijks meemaken.
• Uitstelgedrag
  Wanneer je ADD hebt, heb je vaak iets extra’s nodig om in beweging te komen. De stress moet hoog oplopen voordat jij in actie komt. Meestal gebeurt er al wel veel in jouw hoofd, maar is er een drempel om ook echt uit te gaan voeren. Als er teveel dingen opstapelen die nog moeten gaan gebeuren, kan dit leiden tot een continue gevoel van stress. Het kan ook zijn dat je het moeilijk vindt om structuur aan te brengen in de taak of heb je geen overzicht waardoor je de taak gaat uitstellen. Je hebt een stok achter de deur nodig.
• Concentratieproblemen
  Doordat het voortdurend druk is in jouw hoofd kun je je moeilijk concentreren op een taak. Geluiden en bewegingen zorgen ervoor dat je snel afgeleid bent. Het concentreren kost je ook meer energie en foutjes sluipen er sneller in. Door dit aandachtstekort ben je ook langer bezig dan een ander om een taak af te maken. Een bekend voorbeeld is opruimen. Tijdens het opruimen van je slaapkamer zet je een boek terug in de boekenkast. Daar zie je een interessant boek staan dat je vergeten was. Je slaat het boek open en begint te lezen. Na verloop van tijd realiseer je je opeens dat je aan het opruimen was. Je gaat verder met opruimen en je komt een vieze sok tegen, die leg je bij de was en vervolgens zie je dat de was nog niet is opgevouwen. Je begint met het opvouwen van de was. Omdat je zo snel bent afgeleid komt het opruimen nooit af, of doe je er heel lang over.
• Dromerig
  Mensen met ADD hebben een voortdurende en chaotische stroom van gedachten. Ze zitten veel in hun hoofd en dromen veel. Dit maakt concentreren erg lastig. Ook komen mensen met ADD hierdoor vaak afwezig of ongeïnteresseerd over. Als je kinderen met ADD huiswerk probeert uit te leggen, dan kan dit erg frustrerend zijn. Daarij vinden mensen met ADD het moeilijk om instructies op te volgen door hun beperkte kortetermijngeheugen (dysmnesie). Als je iemand met ADD een route uitlegt en je zegt dat hij eerst de rode pijlen moet volgen en dat hij bij het benzinestation naar rechts moet afslaan en door moet rijden tot de rotonde, dan is hij alles wat je zegt na de ‘rode pijlen’ alweer vergeten.
• Hyperfocus
  Het tegenovergestelde gebeurt wanneer mensen met ADD veel interesse hebben voor iets. In zo’n geval kan de dromerigheid omslaan is een hyperfocus. Dit is een trance waarin hij zo geconcentreerd is, dat de wereld om hem heen niet meer bestaat. De taak verandert dan in een obsessie en het resultaat is meestal bovengemiddeld. Je zou kunnen spreken van een talent. Voor de omgeving is deze hyperfocus lastig te begrijpen. Ouders en leraren verwijten de persoon met ADD al snel dat hij alleen voor hem interessante dingen wil doen. Of dat hij geen zin heeft om moeite te doen voor minder leuke dingen. De hyperfocus heeft echter een neurologische oorzaak. De hersenen van iemand met ADD maken tijdens een hyperfocus namelijk enorm veel dopamine aan, dit verhoogt het concentratievermogen en de alertheid.
• Gevoeligheid
  Wanneer je ADD hebt ben je gevoelig en heb je last van stemmingswisselingen. Ook kun je door je gevoeligheid overspoeld raken door een onverwachte situatie of een schokkende gebeurtenis. Het resultaat is dat je ‘verdwijnt’ of juist heel heftig reageert. Dit komt omdat de aanmaak van hormonen die de stemming bepalen bij mensen met ADD ontregeld zijn. Wanneer je overweldigd raakt trek je je graag terug. Je moet jezelf dan weer opladen. Mensen met ADD zijn ook gevoelig voor depressie.
• Creativiteit
  Uitstelgedrag en vergeetachtigheid zijn vervelende eigenschappen van ADD. Een positief kenmerk van ADD is creativiteit. Uit onderzoek blijkt dat ADD samengaat met een creatief brein. Mensen met ADD zijn vaak heel goed in tekenen, toneel, dans en muziek.
• Verstoord dag- en nachtritme
  Mensen met ADD worden vaak ’s avonds creatief of actief. Tot diep in de nacht kunnen zij werken, tv kijken, boeken schrijven, kunstwerken maken en komen ideeën tot bloei. In de ochtend slapen ze dan langer door. Over het algemeen voelen mensen met ADD zich ’s avonds het beste. In de ochtend voelen ze zich een beetje alsof ze de griep hebben. Dit kan tot problemen leiden wanneer ze een baan hebben waarvoor ze vroeg moeten opstaan. Naast een verstoorde hormoonhuishouding is het ’s nachts ook vaak rustig en stil waardoor mensen met ADD zich dan eindelijk goed kunnen focussen.

Wat is ADD?

ADD is de afkorting van Attention Deficit Disorder. ADD wordt ook wel het onoplettendheidstype genoemd. Bij mensen met ADD is er een verstoring in de neurotransmitters dopamine en noradrenaline wat leidt tot aandachtsproblemen. Onderaan dit artikel kun je lezen welke factoren in de hersenen zorgen voor ADD.

Voordelen van ADD

• Hoge creativiteit en talent voor toneel, kunst, zang, tekenen en dans
• Groot inlevingsvermogen en een rijke fantasie
• Rustig
• Veel gevoel voor humor en zelfspot
• Intens genieten van muziek, geuren en film. Door het verminderde vermogen om prikkels te filteren worden prikkels intenser ervaren.
• Door hun hyperfocus hebben mensen met ADD een bovengemiddelde prestatie
• Perfectionistisch
• Buiten gebaande paden kunnen denken
• Gevoelig
• Veelzijdig

De hersenen van iemand met ADD

Uit onderzoek blijkt dat bij ADD de frontaalkwab niet goed functioneert. De frontaalkwab is gelegen in het voorhoofd en heeft, simplistisch uitgelegd, de functie van een filter. Alle externe prikkels zoals geluiden, geuren en kleuren worden hier op hun belangrijkheid beoordeeld. Informatie die niet nuttig is wordt onderdrukt. Alleen de essentiële informatie wordt van cel naar cel doorgegeven met elektrische ‘stroompjes’ die worden aangestuurd door de neurotransmitters. Deze neurotransmitters brengen informatie over van de ene zenuw naar de andere. Zo’n zenuwcel wordt neuron genoemd. Na prikkeling geeft de ene neuron de prikkel door aan een andere neuron. Hiervoor komen neurotransmittermoleculen vrij. Dat gebeurt in een soort spleet die ‘synaps’ genoemd wordt. Via deze synaps wordt de afstand overbrugd naar de volgende neuron. Daar bindt de transmitter zich aan de receptor. Zo kan de informatie worden doorgegeven aan de hersengedeeltes waar de informatie vervolgens wordt verwerkt.

Bij mensen met ADD werkt het ‘informatiefilter’ niet goed. Wanneer je ADD hebt vind je het moeilijk om informatie te scheiden in relevant en niet relevant. Er wordt als het ware te weinig ‘nutteloze’ informatie onderdrukt waardoor de belangrijke informatie niet door de hersenen kan worden verwerkt. Ook kan het zijn dat de neurotransmitters zelf niet voldoende functioneren. Dopamine, het stofje dat zorgt voor blijdschap en geluk, is een van de belangrijkste. Als er een overmatige dopamine werking is, dan zie je veel herhaalde activiteiten waarbij je je fijn voelt. Ook Noradrenaline is van belang en heeft invloed op de impulsiviteit en een aantal leer- en geheugenstoornissen. Bij ADD is er een overmatige activiteit van noradrenaline. Hierdoor wordt het “fight, flight, freeze’ mechanisme teveel geactiveerd. Dit uit zich in heftige reacties op geluiden, maar ook in agressie (fight) en dissociatie (freeze). De neurotransmitter serotonine speelt tevens een belangrijke rol bij ADD. Serotonine zorgt voor je stemming, slaap, en het verwerken van pijn. Mensen met ADD hebben vaak een tekort aan serotonine. Dit veroorzaakt gevoeligheid, stemmingswisselingen, slaapstoornissen en een meer heftige ervaring van pijn.

Wanneer je bij mensen met ADD een hersenscan uitvoert, dan zie je een duidelijke neurobiologische stoornis. De hersenen van mensen met ADD laten een ander hersenbeeld zien en een afwijkende vorm van receptoren van de zenuwcellen. Ook hebben ADD-ers door een tekort aan goed functionerende neurotransmitters een andere neurotransmitterhuishouding. Prikkels komen wel binnen alleen worden zij niet goed verwerkt. Tenslotte zijn de hersenen van kinderen met ADD in de frontale gebieden, in de nucleus caudatus en in het cerebellum, gemiddeld iets kleiner in volume. Het laatste speelt ook een belangrijke rol in de coördinatie en de timing van de motoriek. Zo zijn kinderen met ADD over het algemeen iets onhandiger dan andere kinderen.

Een aantal ADD kenmerken in relatie tot het brein

• Chaotisch
• Moeite met plannen en organiseren
• Moeite met het opvolgen van instructies
• Impulsiviteit (bijvoorbeeld het gevoel iets NU meteen te willen, niet kunnen uitstellen)
• Verhoogde agressie en woede
• Vergeetachtig
• Dissociatie of dromerig
• Moeite hebben om te starten
• Moeite met impulsen beheersen
• Slaapstoornissen
• Gevoelig voor depressie
• Onhandigheid
• Verminderd ruimtelijk inzicht
• Moeite met rekenen (dyscalculatie)

ADD en Therapie

Gelukkig is er met behulp van therapie goed te leven met ADD. Allereerst kan ik je helpen om je te laten zien dat er niks ‘mis’ is met jou. Samen kijken we hoe jij jezelf meer kunt accepteren. Ook kan ik je leren hoe je met de vervelende gevolgen van ADD kunt leven. Therapie kan je ook helpen om ADD uiteindelijk meer te zien als een ‘superkracht’ die je heel bewust kunt inzetten.

Middels inzichtgevende therapie onderzoeken we de wortels van jouw ADD en de relatie met je jeugd. De biochemische oorzaak van ADD is namelijk ook geworteld in je opvoeding. De hersencircuits die zich bezighouden met emotionele zelfregulatie en impulscontrole ontwikkelen zich niet goed wanneer je emotioneel ‘onbekwame’ ouders hebt. Hiermee bedoelen we ouders die onvoldoende in staat zijn om in de specifieke emotionele behoeften van hun kinderen te voorzien of om zich in te leven. Ook kan ADD zich meer of minder heftig ontwikkelen als je ouders hebt die zich wel of niet goed in hun kind kunnen verplaatsen. ADD zou je ook kunnen zien als een traumatische reactie op emotionele pijn. In de paragrafen over ‘jeugdtrauma’ en ‘innerlijk kind therapie’ kun je hier meer over lezen. Wanneer je het lastig vindt om verbinding te maken met je jeugd in de therapie, dan maak ik gebruik van andere technieken om je te helpen.

Methodes die extra aandacht krijgen in de therapie zijn meditatie, mindfulness en aandachtstraining. Deze technieken kunnen je helpen om uit je hoofd te komen en meer in je lichaam te zijn. Of om minder dromerig en meer aanwezig te zijn. Ook bespreken we de voor- en nadelen van medicatie.

Boekentips

• Het verstrooide brein, Dr Gabor Maté
  Het verstrooide brein van Gabor Maté is een aanrader voor iedereen met ADD. De schrijver helpt je met zijn boek om ADD minder als ‘stoornis’ te zien en meer als creatief brein. Maté heeft zelf ADD en vertelt hoe het is om met een chaotische brein te leven en hoe je er beter mee kunt omgaan. Het boek is ook helpend voor ouders van kinderen met ADD. Maté geeft een behulpzaam programma voor de neurologische ontwikkeling van iedereen met deze aandoening. Het is bovendien een optimistisch boek dat voor veel mensen de puzzelstukjes precies op hun plaats laat vallen.
• De kracht van het NU, Eckhart Tolle
  De Kracht van het NU, kan mensen met ADD helpen om meer in het hier en nu te zijn en minder in hun hoofd. Eckhart Tolle nodigt je in zijn boek uit om jezelf van je gedachten te bevrijden. Op die manier ontdek je niet meer vrijheid en geluk, maar maak je ook meer contact met je echte ik. Naast de verlossing van de gedachten die jou gevangen houden, verlos je jezelf ook van psychische pijn. Het leven bevindt zich niet in je hoofd, maar is een aaneenschakeling van momenten in het Nu. Alles gebeurt in het Nu. Als we ons hiervan bewust worden, vinden we meer vrijheid, liefde, geluk, creativiteit, rust en bovenal ons

Maak een afspraak om samen aan jouw ADD te werken